Fizik Nedir? (Bölüm 13)

Antik Çağdan Kopernick-Kepler-Galileo üçlüsüne kadar olan Fizik-10

Tıpkı Hindistan gibi Çin’de de bilim oldukça ilerlemiştir. Konumuz kapsamında Fizik, astronomi ve matematikteki çalışmalara değinmek yerinde olacaktır. Çinliler batı ve Ortadoğuda’ki çağdaşlarından bağımsız olarak bir çok çalışma yapmıştır. Negatif sayılar, desimal (ondalık) sistem, binari (ikili) sistem, cebir, geometri, trigonometri, kozmoloji, astronomi, takım yıldızları, yıldızlar için kataloglar ve Güneş ve Ay tutulmaları ile ilgili çalışmalar bunlar arasında sayılabilir.

Çin’deki bilimsel çalışmalar, coğrafi yakınlığı ve Budizm’in Çinde yayılması nedeni ile, Hindistan’daki çalışmalardan ve ayrıca Orta Doğu, Arap ve Müslüman çalışmalarından da etkilenmiştir. Ayrıca Çin bilimi üzerinde Hristiyan Misyonerleri olan Cizvitlerin etkisinden de bahsedilir. Tarihsel süreçte hanedanlıklarla yönetilen Çin’de bilimsel çalışmalar en çok Han, Tang ve Song hanedanlıkları döneminde gelişme göstermiştir.

Diğer medeniyetlerde olduğu gibi Çin medeniyetinde de astronomi üzerinde fazlaca kafa yorulan çalışma konusu olmuştur. MÖ binli yıllarda yaşamış olan ve Eski Çin’in önemli bilim adamlarında kabul edilen Wu Xian gök cisimleri ve astronomi ile ilgili çalışmalar yapmıştır. MÖ 4. yy.’daki çalışmaları günümüze kadar ulaşmasa da Shi Shen 121 tane yıldıza ait gözlemleri derlemesinin yanı sıra Güneş lekeleri (Güneş diski üzerindeki manyetik alanca zengin bölgeler) için de gözlemler yapmıştır.

Shi Shen ile aynı çağda yaşamış olan Gan De özellikle Jüpiter gezegeni başta olmak üzere gezegen gözlemleri yapmış ve bazı gezegenlerin dönme periyotlarına ait veriler elde etmiştir. MÖ 1. yy.’da yaşamış olan Sima Qian kendisinden önce gelen bilim adamlarının, özellikle Shi Sen ve Gan De’nin, hazırladıkları yıldız kataloglarını güncellemiştir.

Facebooktwitterredditpinterestlinkedinmail

Comments are closed.