Fizik Nedir? (Bölüm 9)

Antik Çağdan Kopernick-Kepler-Galileo üçlüsüne kadar olan Fizik-6

Birçok kaynakta da yazdığı gibi Avrupa bilimi açısından 15. yy’a kadar olan süreç karanlıktır. Fakat bu süreçte Doğu ve Orta Doğu coğrafyasında çok önemli gelişmeler olmuştur. Doğu’da yazılan pek çok çalışma Avrupa dillerine çevrilerek kullanıldığı gibi çeviri sürecinin Avrupa Rönesansında önemli bir etkiye sahip olduğu da söylenebilir.

Batıda Alkindus adıyla bilinen Basralı El Kindi (801-873), tıpkı Eudoxus, Aristoteles ve Batlamyus gibi yer merkezli “Güneş Sistemi” teorisini desteklemiştir. Müslüman bir bilim adamı olan Alkindus kendi modelinde yer alan gök cisimlerinin dönüş hareketini “Tüm varlıklar bir yörünge içerisinde döner, dönüşü ise Allah’a itaati ve ona boyun eğmesinin işaretidir” biçiminde açıklamıştır. Maddeyi oluşturan öğeler konusunda da Aristoteles’ten etkilenen Alkindus, toprak, ateş, su ve havanın maddi dünyada her şeyi oluşturduğunu da söylemiş, “Güneş Tutulması”, “Yıldızların Işınları” gibi konularda da çalışmalar yapmıştır.

Kimi tarihçilere göre Türk kimilerine göre Fars olarak kabul edilen Şamlı Alpharabius (872-950) veya El Farabi İkinci Üstat (Birinci Üstat Aristoteles’tir) olarak bilinmektedir. Düşünme sisteminin merkezine metafiziksel determinizmi koyan Alpharabius tıpkı Aristoteles ve Batlamyus gibi evrenin yer merkezli bir şekilde yaratıldığını ve bu yaratılışın ise Tanrı’nın akli faaliyetinin ve düşüncesinin bir ürünü olduğunu söylemiştir.

Endülüslü İbn-i Rüşd (1126-1198) Alpharabius gibi antik çağ bilim insanlarının çalışmalarını devam ettirmiştir. Bunlardan birkaç tanesi Aristoteles ve Batlamyus’un zaman, gökyüzü, evren, uzay ve varoluş-yokoluş üzerine olan çalışmalarıdır.

Birçok konu ile ilgilenen Buharalı İbn-i Sina veya batıda bilinen adıyla Avicenna (980-1037) tabiat bilimleri ile ilgili çalışmalarında Fizik, gökyüzü, oluş ve bozuluş, Mineroloji, Meteoroloji, Geometri, aritmetik, optik, ışık ve Astronomi konularında eserler vermiştir. Avicenna tıp konusundaki öncül nitelikteki çalışmalarının yanı sıra Batılılar tarafından Orta Çağ modern biliminin kurucusu olarak da bilinmektedir.

Facebooktwitterredditpinterestlinkedinmail

Comments are closed.