Elektromanyetik Spektrum
Elektromanyetik tayf (spektrum) hangi dalga boyu için hangi frekans ve hangi enerjinin denk geleceğinin tahmin edildiği bir çizelgedir.
Her biri farklı yollarla elde edilmiş elektromanyetik radyasyonlar değişik dalga boylarını (frekansları) kapsamaktadır.
Elektromanyetik spektrum üzerinde yüksek frekanslı (dolayısıyla yüksek enerjili) kozmik ışınlar ve gamma ışınlarından, düşük frekanslı (düşük enerjili) radyo dalgalarına kadar farklı frekanslardaki tüm elektromanyetik ışımaları içermektedir.
Elektromanyetik spektrumda; görünür bölge olarak isimlendirilen bölge kırmızı (daha düşük frekans) ve mor (daha yüksek frekans) ışık arası bölgedir.
Görünür ışınlardan daha yüksek frekanslı olan kozmik, gamma, X ve mor ötesi (ultraviyole) gibi ışınlar daha yüksek enerjiye sahiptirler ve bu nedenle tehlikelidirler.
Benzer şekilde görünür ışıktan daha düşük frekanslı olan radyo, mikrodalga ve kızıl ötesi (infrared) gibi ışınlar ise görünür ışınlara göre daha düşük enerjilidirler.
Elektromanyetik spektrumda yer alan bu ışınları yüksek enerjiliden başlayıp düşük enerjili olana doğru bölge bölge tanıtmak gerekirse:
Mor Ötesi Bölge Işımaları
Bu ışımalar sırasıyla aşağıdaki gibidir.
Kozmik Işınlar: Bu ışınlar dış uzaydan gelen radyasyonlardır ve spektrumda en kısa dalga boyuna yani en yüksek frekansa (enerjiye) sahip ışınlardır.
Gama Işınları: Bu ışıma türü atom çekirdeğinde radyoaktivite yoluyla oluşmaktadır Gamma ışınlar bir atom çekirdeğinin çapından daha küçük dalga boylu dalgalar içermektedirler.
X-Işınları: Bu ışımalar özel lambalar, X ışın tüpleri ve metal bir hedefe çarpan hızlı elektronlar gibi mekanizmalar sayesinde oluşturulabilirler. X ışınları (Röntgen ışınları) yumuşak maddelerin içine nüfuz edebilme kabiliyetine sahiptirler.
Mor Ötesi (Ultraviyole) Işınlar: Bu türdeki ışımalar tıpkı X ışınlarında olduğu gibi özel lambalarda, gaz deşarjlarında ve de yıldızların içlerinde üretilirler.
Yukarıda kısaca tanıttığımız spektrumun kısa dalga boylu (yani yüksek frekanslı) bölgesindeki bu tip morötesi bölge ışımaları zararlı olabilirler.
Görünür Bölge Işımaları
Işık diye hitap ettiğimiz elektromanyetik spektrumun bu küçük bölümünü insan gözü görebilir yani insan gözünün gördüğü renkler bu bölgededir. İsimlendirmek gerekirse mor ile başlayan ve kırmızıyla biten renkler vardır.
Kızıl Ötesi Bölge Işımaları
Bu ışımalar sırasıyla aşağıdaki gibidir.
Kızılötesi (İnfrared) Işınlar: Bu ışımalar sıcak ve soğuk maddeler tarafından oluşturulurlar ve bu ışımalar atomlar tarafından emildiklerinde ise maddeyi ısıtırlar. Bu nedenle ısı radyasyonu olarak da isimlendirilirler.
Mikrodalgalar: Radar sistemlerinde kullanılan çok uzun dalgaboyuna sahip düşük enerjili dalgalardır. Bu ışımalar aynı zamanda evlerimizde kullandığımız mikrodalga fırınlarında ve kablo gerektirmeyen (wireless) uzak mesafe iletişimlerde kullanılmaktadırlar.
Radyo Dalgaları: Bu ışımalar elektrik osilasyonları tarafından oluşturulur ve telefon, televizyon ve radyoda bağlantı kablosu gerektirmeden kullanılmaktadırlar.
