Higgs Parçacığı ve 2013 Nobel Fizik Ödülü

Teorisi yaklaşık 50 yıl öncesine dayanan Higgs bozonunun deneysel olarak da gözlenmesiyle ile  parçacık fiziğinin standart modelinde önemli bir boşluk doldurulmuş oldu. Bu boşluğun dolması sayesinde maddeyi oluşturan temel parçacıkların nasıl kütle kazandığı açıklanmış oldu.  Yani kuarklar ve leptonlar gibi temel parçacıkların kütle kazanması sürecinde aracı parçacık görevi gören Higgs parçacığı gözlenmiş oldu.

Bu bahsettiğimiz atom altı parçacıkların kütle kazanmasının açıklanmasıyla kuarklardan oluşan proton, nötron dolayısıyla atom çekirdeği ve atomlara oradan da maddeye kadar uzanan kütle kazanım silsilesindeki büyük bir boşluk dolmuş oldu.

Burada kütle kazanmak derken, şöyle bir soru sorulabilir: Bundan önce kütle kazanmıyor muydu? Elbette ki kazanıyordu. Şu an olan ise kütle kazanmayı sağlayan ve teorik olarak ön görülmesine karşın fakat şu ana kadarda gözlenemeyen parçacığın bulunmasıdır.

Bu parçaçcığın gözlenmesi sayesinde Newton’un 1687 yılında Principia (Doğa Felsefesinin Matematik İlkeleri) kitabında yazdığı evrensel çekim yasasında önemli yer tutan “kütle” kavramı da açıklanmış oldu.
İşte bu açıklamaya çalıştığım nedenler bu parçacığın ve Higgs’in önerdiği kütle kazanım mekanizmasının ne kadar önemli olduğunu göstermektedir.

Higgs parçacığından söz edipte Tanrı parçacığı hikayesinden söz etmemek olmaz. Bu ifade ilk olarak 1988 yılı Nobel Fizik ödüllünü almış fizikçi profesör Leon Lederman’ın 1993 yılından verdiği  bir röportajda Goddamn particle (Lanet olası particle) demesinden sonra bilim yazarı Dick Teresi tarafından üretilmiş ve God Particle (Tanrı parçacığı) denmiştir.

2013 Yılı Nobel Fizik Ödülü bu parçacığın teorisi ve CERN’deki LHC’de (Büyük Hadron Çarpıştırıcısı) yapılan ATLAS ve CMS deneyleriyle  kanıtlanmış olmaları nedeniyle Peter W. Higgs ve François Englert’e verilmiştir.